Pokreni firmu

Pri registraciji firme u Republici Srpskoj najčešće biramo između dvije opcije: društvo s ograničenom odgovornošću (D.O.O.) ili samostalni preduzetnik (S.P.). Razlike su velike i vrlo ih je bitno znati.

Društvo s ograničenom odgovornošću je jedna od vrsta privrednih društava, definisanih Zakonom o privrednim društvima Republike Srpske. U pravnom smislu, D.O.O. je pravno lice, a odgovornost osnivača za obaveze D.O.O. je samo do visine osnivačkog uloga. Sa druge strane, S.P. je fizičko lice koje obavlja jednu od preduzetničkih djelatnosti definisanu Uredbom o preduzetničkim djelatnostima objavljenom u “Službenom glasniku Republike Srpske”, a odgovornost za obaveze iz poslovanja snosi svojom cjelokupnom imovinom. Što se ostalih razlika tiče, većinom se svode na sljedeće – takse, neki porezi, troškovi za promjene registracije, te troškovi zatvaranja su za S.P. daleko manji nego za D.O.O., dok D.O.O. ima širi dijapazon djelatnosti kojima se može baviti.

Registracija društva s ograničenom odgovornošću (D.O.O.)

Pri osnivanju D.O.O. postoje dva scenarija. Najjednostavniji oblik registracije predstavlja situacija u kojoj jedno lice, kao osnivač, registruje D.O.O. s osnivačkim ulogom od 1 KM. Ukoliko društvo ima više od jednog osnivača, ili je osnivački ulog veći od 1 KM, postoje određene razlike u obradi neophodne dokumentacije. No, krenimo redom.

Prva stanica je notarska kancelarija, u kojoj treba dobiti sljedeće dokumente:

Odluka o osnivanju/ugovor o osnivanju – u slučaju jednočlanog d.o.o. s ulogom od 1 KM, osnivač sam ili pomoću advokata sačinjava odluku, a obavezna je samo notarska ovjera potpisa osnivača. U slučaju kada društvo ima više osnivača, potrebno je da notar sačini ovaj dokument, koji tada postaje ugovor o osnivanju, uz cjelokupnu notarsku obradu. Tarifnim brojem 7a. Uredbe o određivanju nagrada i naknada notarima u Republici Srpskoj (“Službeni glasnik Republike Srpske”, br. 54/12, 103/13, 6/17 i 73/18) propisana je za ovjeru potpisa osnivača – pravno lice, kod jednočlanog društva s ograničenom odgovornošću koje uplaćuje minimalni novčani kapital (1 KM), nagrada u iznosu od 45 KM + PDV, dok je za jednu ovjeru potpisa osnivača – fizičko lice kod jednočlanog društva s ograničenom odgovornošću koje uplaćuje minimalni novčani kapital (1 KM) propisana nagrada od 3,50 KM + PDV
Odluka o imenovanju lica ovlaštenog za zastupanje – direktora – po istom pravilu, za jednočlani d.o.o. osnivač sačinjava i potpisuje dokument kojim imenuje direktora društva, a potpis ovjerava notar i naplaćuje ovjeru potpisa. U drugom scenariju notar sačinjava i notarski obrađuje ovaj dokument. Članom 32. Zakona o registraciji poslovnih subjekata u Republici Srpskoj (“Službeni glasnik Republike Srpske”, br. 67/13, 15/16 i 84/19) nije propisana obavezna notarska obrada dokumenata odluke o imenovanju lica ovlaštenog za zastupanje – direktora.
Izjava o prihvatanju dužnosti direktora – ovjerena kod notara ili u opštini, sačinjena i notarski obrađena za društvo sa više članova ili ulogom većim od 1 KM. Članom 32. Zakona o registraciji poslovnih subjekata u Republici Srpskoj (“Službeni glasnik Republike Srpske”, br. 67/13, 15/16 i 84/19) nije propisana obavezna notarska obrada dokumenata izjave o prihvatanju dužnosti direktora.
OP obrazac – obrazac ovjerenih potpisa lica ovlaštenih za zastupanje, ovjeren kod notara ili u opštini

Kada su svi navedeni dokumenti prikupljeni i ovjereni od strane notara (ili opštine, u nekim slučajevima), potrebno je još pribaviti:

Ovjerene kopije ličnih karata osnivača i direktora – ovjerene u opštini ili od strane notara. Tarifnim brojem 8. Uredbe o određivanju nagrada i naknada notarima u Republici Srpskoj propisana je nagrada za ovjerenu fotokopiju dokumenta (lična karta i dr.) u iznosu od 5 KM + PDV za prvu stranicu i za svaku sljedeću stranicu po 2,50 KM + PDV sa taksom od 2 KM po listu/ovjeri,
Potvrdu o mjestu prebivališta za osnivača/e i direktora – dobija se u CIPS-u, uz taksu od 10 KM po potvrdi
Poresko uvjerenje za osnivača/e – dokaz da osnivači nemaju poreskih dugovanja, dobija se u Poreskoj upravi, uz taksu od 10 KM po uvjerenju
Potvrdu banke o uplati osnivačkog uloga – uplata osnivačkog uloga vrši se na privremeni račun, a u slučaju da društvo ima više osnivača, iznosi dijelova uloga unaprijed su definisani ugovorom o osnivanju društva
Prijavu za registraciju poslovnih subjekata – preuzima se na sajtu APIF-a i elektronski popunjava

Kada su svi dokumenti koje smo naveli prikupljeni, potrebno ih je predati u APIF (Agencija za posredničke, informatičke i finansijske usluge), koji će, potom, od Poreske uprave pribaviti JIB (jedinstveni identifikacioni broj) novog poslovnog subjekta, te sve zajedno proslijediti Okružnom privrednom sudu. Pri predavanju prijave, APIF-u se plaća naknada u iznosu od 35 KM.

U roku od dva dana po prijemu dokumentacije od APIF-a, Okružni privredni sud je dužan da donese odluku o upisu društva u sudski registar, te, ako je sve u redu, izda rješenje o registraciji.

Nakon dobijenog rješenja o registraciji Okružnog privrednog suda, kod Agencije za posredničke, informatičke i finansijske usluge novoosnovano društvo s ograničenom odgovornošću dobija i obavještenje o razvrstavanju poslovnih subjekata po djelatnostima.

Ovom prilikom potrebno je platiti taksu za objavu rješenja u “Službenom glasniku”, koja je obično između 20 i 50 KM.

Nakon dobijenog rješenja o registraciji iz suda, izrađuje se pečat, a zatim se podnosi zahtjev za potvrdu o dobijenom JIB-u Poreskoj upravi.

Posljednji korak dešava se u banci. Sve gorenavedene dokumente potrebno je predati u banku za otvaranje žiro računa, te predati zahtjev za prebacivanje osnivačkog kapitala na žiro račun firme.

Treba imati na umu da je navedeni scenario prevashodno namijenjen onima koji planiraju prvi put pokrenuti sopstveni biznis, te je, u neku ruku, pojednostavljen. Mogući su još neki scenariji kao npr. onaj u kojem osnivači kao ulog daju neku imovinu ili u kojem se osniva društvo za koje se procjenjuje da će automatski imati više od 50.000 KM godišnjeg prometa, te samim tim biti obavezno ući u sistem PDV-a.

Registracija samostalnog preduzetnika (S.P.)

Rješenje o registraciji samostalnog preduzetnika donosi odjeljenje za privredu grada ili opštine, tzv. registracioni organ, a na osnovu sljedeće dokumentacije:

Popunjen obrazac za registraciju preduzetnika SP-1 – može se preuzeti u zgradi Gradske uprave ili elektronski
Ovjerena kopija lične karte – ovjerava se u opštini, uz taksu od 2 KM
Uvjerenje osnovnog suda – kojim se dokazuje da fizičkom licu nije izrečena pravosnažna zabrana obavljanja tražene djelatnosti
Uvjerenje Poreske uprave Republike Srpske – kojim se dokazuje da fizičko lice nema neizmirenih poreskih obaveza
Ugovor o osnivanju ortačke radnje – samo ukoliko su osnivači dva ili više fizičkih lica, sačinjava se i ovjerava kod notara, uz notarsku obradu
Dokaz o uplati takse za registraciju osnivanja preduzetnika – iznosi maksimalno 30 KM

Nakon davanja navedenih dokumenata na uvid, registracioni organ je dužan da u roku od dva dana donese rješenje o registraciji preduzetnika ukoliko je sva dokumentacija ispravna.

Po prijemu rješenja ono se prilaže za izradu pečata, koja košta između 20 i 50 KM.

U roku od pet dana od dana izdavanja rješenja preduzetnik je dužan da podnese prijavu poreskog obveznika i/ili obveznika uplate doprinosa u Poreskoj upravi, a tom prilikom potrebno je dostaviti:

Popunjen obrazac prijave P2 – preuzima se u Poreskoj upravi ili elektronski
Rješenje o registraciji preduzetnika
Ovjerena kopija lične karte
Ugovor o vođenju poslovnih knjiga – ako preduzetnik sam ne vodi poslovne knjige

Posljednji korak je, ponovo, u banci. Žiro račun se otvara na osnovu sljedećih dokumenata:

Rješenje o registraciji preduzetnika
Karton deponovanih potpisa lica ovlaštenih za potpisivanje naloga – dobija se u banci
Potvrda o registraciji poreskog obveznika

Bilo da se odlučite za D.O.O. ili S.P., ukoliko sve gorenavedene korake obavite ispravno, proces registracije vaše privredne djelatnosti je završen. Koraci koji su vam preostali do početka poslovanja su fiskalizacija i eventualna PDV prijava, u slučaju da se za vašu privrednu djelatnost procijeni da će ostvarivati više od 50.000 KM godišnjeg prometa.

Naravno, obavezno je da svaka privredna djelatnost posjeduje zvaničnu adresu na kojoj će biti registrovana.